RELIKVIJE - ŠTO I KAKO DALJE

RELIKVIJE - ŠTO I KAKO DALJE, Miodrag V. Radunović, dipl.maš.ing

Poštovani posjetioci Sajta Cetinje_okrenuto_buducnosti, već duže vremena crnogorska javnost je preokupirana sa polemikom oko objedinjavanja tri ranohrišćanske relikvije: RUKE SVETOG JOVANA KRSTITELJA, ČESTICE ČASNOG KRSTA I IKONE FILERMOSE, koje se sticajem neobičnih okolnosti nalaze na Cetinju.

U želji da kao rođeni Cetinjanin dam doprinos nalaženju najboljeg rješenja na temu: „Što i kako dalje sa relekvijama“ iznosim moje skromno razmišljanje:

-Ne treba sumnjati u originalnost pomenutih relikvija jer njihov put kroz vjekove najbolje dokazuje njihovu autentičnost,
-Tri relikvije treba objediniti i tako utrostručiti njihovo dejstvo, a i zbog toga što su vjekovima bile zajedno,
-Lokaciju, izgled i funkcionalnost objekta u kojem bi bile izložene, trebalo bi prepustiti vodećim svjetskim stručnjacima iz ove oblasti a njihova odluka, po mojem mišljenju, trebalo bi da bude neprikosnovena i da se realizuje jer je očigledno da među nama nema kompromisa, a samim tim i rješenja, što je, vjerovatno, posljedica našega komplikovanoga mentaliteta...
Njima bi trebalo staviti na uvid rezultate tromjesečne, opšte, rasprave koja bi bila organizovana na nivou Cetinja i Crne Gore, a o programu rasprava, terminima i zaključcima sa tih skupova, trebao bi da brine poseban tim kojeg bi Država formirala za ovu svrhu.
-Što se tiče prezentirane lokacije i idejnog rješenja čiji je autor arh.Predrag Spasić, neposredno iznad Cetinjskog manastira i u sklopu Cetinjske pećine, smatram, da može da bude interesantna i da je, možda, blizu pravog rješenja iz sljedećih razloga:

-Plato iznad Cetinjskog manastira, nastao uklanjanjem dijela brda, je devastirao postojeći ambijent i kako do danas nije priveden nikakvoj namjeni, a o njemu se niko ne brine, postao je obično gradsko smetlište i predstavlja najcrnju tačku u istorijskom jezgru Cetinja,
-Ako bi se pomenuti objekat radio na tom platou, po datom idejnom rješenju koje uopšte ne uzurpira Cetinjski manastir (predvidjeno je da se izgradjeni objekat zatrpa i tako se brdu vrati nekadašnji izgled - objekat ne bi, uopšte, bio vidljiv jer bi praktično bio smješten u brdu), pomenuti teren bi se bitno popravio a kako se radi o rano -hrišćanskim svetinjama smatram da one postojeće sadržaje u ovom prostoru samo mogu obogatiti jer su Vladike koje su živjele u Manastiru i Biljardi vjerovali u Hrista i Svetog Jovana, a da su živi, vjerovatno bi bili zadovoljni što se takvi simboli hrišćanstva nalaze u prostoru gdje su oni proveli veliki dio svog života.
-Predložena lokacija bi bila idealna i sa bezbjedonosnog aspekta a objekat bi bio pod ingerencijom Države Crne Gore.
-Ovaj vjerski objekat, na ovoj lokaciji, doprinio bi da veliki broj turista, koji nikada ne bi došao na Cetinje, obiđe na usput i ostale znamenitosti Cetinja i Crne Gore i bolje se upozna sa našom istorijom, kulturom i tradicijom.
-Na ovaj način, značajno bi se povećao broj turista koji dolaze u naš grad a prvi put bi se i produžio njihov boravak na Cetinju, što bi našem gradu i njegovim stanovnicima, izuzetno popravilo standard a samim tim, dobio bi se još jedan, dodatni impuls za brži razvoj našega grada.
Cetinje, 27.02.08 Miodrag V. Radunović, dipl.maš.ing.

LINKOVI

PRIJESTONICA
http://http://www.cetinje.cg.yu/

NARODNI MUZEJ CG
http://www.heritage.cg.yu/nm.htm

CENTRALNA NARODNA BIBLIOTEKA CG
http://www.heritage.cg.yu/cnb.htm
http://www.cnb.cg.yu/mn/

ZAVOD ZA ZAŠTITU SPOMENIKA KULTURE CG
http://www.heritage.cg.yu/rzzsk.htm

ARHIV CG
http://www.heritage.cg.yu/da.htm

BOLNICA „DANILO I"
http://http://www.danilo-prvi.org/

FAKULTET DRAMSKIH UMJETNOSTI
http://http://www.produkcija.net/

CETINJSKA GIMNAZIJA
http://http://www.cetinjskagimnazija.cg.yu/

HOTEL GRAND
http://hotel-grand.tripod.com/

FUDBALSKI KLUB „LOVĆEN“
http://www.fklovcen.cg.yu/

RUKOMETNI KLUB „LOVĆEN“
http://www.rklovcen.cg.yu/

CRNOGORSKA KRALJEVSKA KUĆA
http://www.orderofdanilo.org/en/index.htm

DIJASPORA
http://http://www.montenegro.org/
http://http://www.montenegro-canada.com/
http://http://www.montenet.org/

Work and development Programme of the hospital "Danilo I" Cetinje

Work and development Programme of the
hospital ''Danilo I'' – Cetinje, in the period 2008 – 2012
Gazivoda dr Ivan, director of the hospital ''Danilo I''


As a hospital of general type, ''Danilo I''
must consist of 4 divisions:



1. Internal division
2. Gynecological obstetrics division
3. Surgical division
4. Children's division

Nevetheless, beside these divisions, which successfully achieve their purpose, because of the quality of medicinal services which they offer, they have indisputable confidence and reputation, we consider that it is realistic to found and develop the new ones. So, some divisions are founded here, that do not exist in other towns of Montenegro and for which there is a special need: otology (division for ear healing) with audiology and division for human reproduction (assisted reproductive techologies). The newly founded divisions of Cetinje hospital thus became referent centres on the level of the Republic. By achieving this project, the existing basic divisions would work on the secondary level of health care, while otology and human reproduction would be on the tertiary level.
According to the making the strategy of secondary and tertiary level of health care in Montenegro, it is expected that it will determine the development of our hospital as well. Because the strategy will, above all, define the model of implementation of the services we offer, it is of special significance that those members of the personnel of the hospital ''Danilo I'' who are included in this project, make efforts to find strategic decisions which will be stimulative for the development of our hospital.
Considering the circumstances in which the hospital ''Danilo I'' works even today, and having in mind its basic needs and potentials of which it disposes, I think that the project of its future work and development could be divided in four segments:
1. Care of personnel structure (engaging needed personnel and the education)
2. Construction, renovation and equipping of medicinal buildings
3. Purchasing new medicinal and non-medicinal equipment
4. Implementation of the new programmes to supplement the spectrum of medicinal services



1. NGAGING NEEDED PERSONNEL AND THE EDUCATION :



First and necessary activity would be announcing two specializations in ORL, while one of the specialists would have orientation towards otosurgery and the other one towards audiology. It is also necessary to announce as soon as possible specialization in medicinal biochemistry because the Hospital has no specialists in this area.
Recent founding of the Human reproduction division opened space for employment of one more gynecologist, who would be educated in the methods of endoscopic surgery (laparoscopy, histeroscopy = examination of uterus), and assisted reproductive technologies – subspecialization of sterility and infertility. Depending on the increase of the volume of work, (number of cycles of extra-corporal insemination) it is possible to engage and educate one or two biologists.
In the case of uniting RTG service of the Health centre and General hospital, the need to engage another radiologist will arise (or announcing the specialization) and education of another RTG technician.
In addition, many young specialists will have the task to overmaster diagnostical and therapy procedures such as ultrasound diagnostics and endoscopic methods, as well as science in practicing pain therapy.
Alongside with care of specialist's education, a great effort should be made to motivate doctors to live in Cetinje constantly, and it is possible to achieve only by permanent solution of their residential problems. Construction of residential units, with previous agreement and finacing by Ministry of Health, Work and Social Care, Republic Fund for Health of Montenegro and Capital self-government is the optimal solution. The bigger possible participation in the projects of the Government, giving favourable housing credits existing problems would be significantly eased.
The important segment of work in our hospital is quality education of high-school medicinal staff. Young nurses and technicians are currently being included into work, especially those who are educated in Cetinje. In this segment of activity we consider especially important to find staff in transfusion, anaesthesia, RTG and endoscopy.

2. CONSTRUCTION, RENOVATION AND EQUIPPING MEDICINAL BUILDINGS
Capital project which should be relized in the next four-year period is renovating the building of the old children's hospital, which would enable the necessary space for more quality functioning of public health in Cetinje.







In this building following contents are planned:
- Emergency service
- Divisions surgeries
- Division for eye illnesses
- RTG and US cabinet
- Endoscopic cabinet
- Laboratory
- Autopsy room
- Rooms of areal unit of Republic Fund for Health of Montenegro
- Two apartments (room with the bathroom) for accomodation of external associates.
There is a plan, to make a boiler-room in the existing building for the needs of the Hospital and Health Centre, it is now in the building of local self-government. In addition to renovating this building, free space among the building, hospital building and laundry should be made serviceable. One of the ideas is to make a parking space here. According to our plans, the building of the old children's hospital and current hospital building would be connected with an overground passage.
In cooperation with the local self-government, it is necessary to insist at competent institutions to start renovation of the building of the first hospital in Montenegro, in accordance with the purpose that was defined.




In the building of the hospital, it is necessary to make several apartments (room with the bathroom) in every division, change floor covering and on the part of the building where it is not done yet, put aluminium doors and windows. It is necessary to paint the roofs of all the buildings in hospital area.


3. PURCHASING NEW MEDICINAL AND NON-MEDICINAL EQUIPMENT



Renovation of old children's hospital must be followed by equipping with the most modern devices. Special attention must be paid to the choice of RTG apparatus, where there is a possibility of installation sophisticated medicinal equipment of type CT = Scanner and MR = Magnetic resonance with a modern RTG apparatus. For realization of this idea we should count on participation of private capital. The laboratory shold also be equipped with the most modern equipment, as well as endoscopy cabinet. Regarding the existing endoscopic apparatus is more than ten years old, it is necessary to obtain the new one. For the needs of our divisions and department it is necessary to obtain the following devices:
- Internal division: new apparatus for load test, spirometer and three monitors, holter presure and heart work.
- Gynecology division: new delivery tables and CTG apparatus
- Surgery: ultra-sizen knife and thoraco-abdominal ecarter with camera and light-source.
- ORL division: apparatus for otoaccoustic emission, Bera apparatus, milling machine and clinic microscope.
- Paediatrics: two incubators and two monitors.
- Eye illnesses division: OCT apparatus for scanning retina and eye nerve.
- Anaestetic and intensive care: respirator and three monitors.
In addition to obtaining highly sophisticated medicinal devices, for quality work organization in the institution, informatical equipment is necessary to connect all divisions and services. It is not unimportant to plan the restitution of old furniture in doctors', nurses' and hospital rooms.

4. IMPLEMENTATION OF THE NEW HEALTH PROGRAMMES TO SUPPLEMENT THE SPECTRUM OF MEDICINAL SERVICES



According to accepted project, Human reproduction division has in its further development the duty to apply new technologies such as: genetic researches, especially PGD (preimplantational genetic diagnostics), establishment of sperm bank, development of genetic counsel with continuous monitoring of the work results after ART = Assisted reproductive technology.
In the future, Human reproduction division must join the international projects dedicated to stem cells, in accordance with the laws of Montenegro.






January, 2008
Programme author :
Director of the hospital ''Danilo I''
dr Ivan Gazivoda


Link http://www.orderofdanilo.org/en/index.htm

Program rada i razvoja Bolnice "Danilo I" na Cetinju do 2012 godine - Ivan Gazivoda

Program rada i razvoja Bolnice ''Danilo I'' Cetinje u periodu od 2008-2012 godine

Gazivoda dr Ivan, direktor Bolnice "Danilo I"

Kao bolnica opšteg tipa, ''Danilo I'' u svom sastavu mora imati četiri odjeljenja:

1. Interno odjeljenje
2. Ginekološko akušersko odjeljenje
3. Hirurško odjeljenje
4. Dječije odjeljenje

Medjutim, pored ovih odjeljenja, koja uspješno ostvaruju svoju osnovnu svrhu i koja zbog kvaliteta medicinskih usluga koje pružaju uživaju nesporno povjerenje i ugled, smatramo da je realno formiranje i razvijanje novih.Tako su formirana odjeljenja kojih nema u drugim gradovima Crne Gore i za kojima se osjeća posebna potreba, a to su: otologija (odjeljenje za liječenje uha) sa audiologijom i odjeljenje za humanu reprodukciju (asistirane reproduktivne tehnologije). Novoformirana odjeljenja cetinjske bolnice time su postala referentni centri na nivou Republike. Ostvarivanjem tog plana, postojeća osnovna odjeljenja radila bi na sekundarnom nivou zdravstvene zastite, dok bi otologija i humana reprodukcija bile na tercijalnom nivou.

Shodno najavljenoj izradi strategije sekundarnog i tercijalnog nivoa zdravstva u Crnoj Gori, za očekivati je da će ona u mnogo čemu determinisati i razvoj naše bolnice. Budući da će strategija prije svega definisati model implementacije usluga koje pružamo, od posebnog je značaja da oni članovi kolektiva bolnice “Danilo I” koji u ovaj projekat budu uključeni, ulože napor da dodjemo do strateških opredjeljenja koja će biti podsticajna za razvoj naše bolnice.

Cijeneći okolnosti u kojima bolnica “Danilo I” danas radi, te imajući u vidu njene osnovne potrebe i potencijale s kojima raspolaže, smatram da bi se plan njenog budućeg rada i razvoja mogao podijeliti u četiri segmenta:

1. Briga o kadrovskoj strukturi (angažovanje potrebnog kadra i edukacija)
2. Izgradnja, renoviranje i opremanje medicinskih objekata
3. Nabavka nove medicinske i nemedicinske opreme
4. Implementacija novih programa kojima bi se dopunio spektar medicinskih usluga

1.ANGAŽOVANJE POTREBNOG KADRA I EDUKACIJA:

Prva i neophodna aktivnost bila bi raspisivanje dvije specijalizacije iz ORL, pri čemu bi jedan specijalista imao usmjerenje ka otohirurgiji a drugi ka audiologiji. Takodje, neophodno je što hitnije raspisati specijalizaciju iz medicinske biohemije jer Bolnica nema stručnjaka iz te oblasti.
Nedavno osnivanje odjeljenja Humane reprodukcije otvorilo je prostor i za zapošljavanje još jednog ginekologa, koji bi se obučio za metode endoskopske hirurgije ( laparoskopija, histeroskopija=pregled materice) i asistiranih reproduktivnih tehnologija -subspecijalizacija steriliteta i infertiliteta. Zavisno od povećanja obima posla (broja ciklusa vantjelesne oplodnje) moguće je angažovanje i edukacija jednog ili dva biologa.
U slučaju da dodje do objedinjavanja RTG službe Doma zdravlja i Opšte bolnice, nametnuće se i potreba za angažovanjem još jednog radiologa (ili raspisivanje specijalizacije) i edukacije jednog RTG tehničara.
Pored toga, mnogi mladi specijalisti će imati zadatak da ovladaju dijagnostičkim i terapijskim procedurama tipa ultrazvučne dijagnostike i endoskopskih metoda, kao i vještinama u sprovodjenju terapije bola.

Uporedo sa brigom o stručnom usavršavanju, treba uložiti veliki napor da bi se ljekari motivisali da stalno žive na Cetinju, a to je jedino moguće ostvariti trajnim rješavanjem njihovih stambenih problema. Izgradnja stambenih jedinica, uz prethodni dogovor i finansiranje od strane Ministarstva Z.R.S.S., R.F.Z. C.G. i prijestoničke samouprave, optimalno je rješenje. Što većim participiranjem u projektima Vlade dodjele povoljnih stambenih kredita postojeći problemi bi se zna čajno ublažili.

Važan segment rada u našoj bolnici je i kvalitetno edukovanje srednje medicinskog kadra. U toku je uključivanje u rad mladih medicinskih sestara i tehničara, posebno onih školovanih na Cetinju. U ovom segmentu djelovanja posebno važnim smatramo obezbjedjivanje kadra u transfuziji, anesteziji, RTG i endoskopiji.


2.IZGRADNJA, RENOVIRANJE I OPREMANJE MEDICINSKIH OBJEKATA

Kapitalni projekat koji bi trebalo da se realizuje u narednom četvorogodisnjem periodu je renoviranje zgrade stare dječije bolnice, čime bi se dobio neophodni prostor za kvalitetnije funkcionisanje javnog zdravstva u Cetinju.

U ovom objektu planirani su sljedeći sadržaji:

- Hitna služba
- Odjeljenjske ambulante
- Odsjek za očne bolesti
- RTG I UZ kabinet
- Endoskopski kabinet
- Laboratorija
- Obdukciona sala
- Prostorije područne jedinice RFZ CG
- Dva apartmana(soba sa kupatilom) za smještaj spoljnih saradnika

Postoji plan, da u postojećem objektu bude i kotlarnica za potrebe Bolnice i Doma zdravlja, koja je sada u zgradi lokalne samouprave. Pored renoviranja ovog objekta, treba privesti namjeni slobodni prostor izmedu njega, bolničke zgrade i vešeraja. Jedna od ideja je da se na ovom prostoru izgradi parking. Prema našim planovima zgrada stare djecije bolnice i sadašnje bolničke zgrade bile bi povezane nadzemnim prolazom.

U saradnji sa lokalnom samoupravom, potrebno je insistirati kod nadležnih institucija da se započne renoviranje zgrade prve bolnice u CG,u skladu sa namjenom koja bi joj bila odredjena.

U objektu bolnice, potrebno bi bilo na svakom odjeljenju napraviti nekoliko apartmana (soba sa kupatilom), promijeniti podne obloge i na dijelu zgrade gdje to još nije uradjeno, postaviti eloksiranu bravariju.Neophodno je ofarbati krovove svih objekata u bolničkom krugu.


3. NABAVKA NOVE MEDICINSKE I NEMEDICINSKE OPREME

Renoviranje stare zgrade dječije bolnice mora pratiti i opremanje najsavremenijim aparatima. Posebnu pažnju treba obratiti na izbor RTG aparata, gdje treba ostaviti mogućnost da se uz moderan RTG aparat može instalirati sofisticiranija medicinska oprema tipa CT=Skener i MR=Magnetna rezonansa. Za ostvarenje ove ideje treba računati i na učešće privatnog kapitala. Takodje, najsavremenijom opremom treba opremiti i laboratoriju, kao i endoskopski kabinet. S’ obzirom da je postojeći endoskopski aparat star više od deset godina, neophodna je nabavka novog. Za potrebe naših odjeljenja i odsjeka potrebno je nabaviti sljedeće aparate:

- Interno odjeljenje: novi aparat za test opterećenja, spirometar i tri monitora, holter pritiska i rada srca
- Ginekološko odjeljenje: nove porodajne stolove i CTG aparat
- Hirurško odjeljenje: ultra-sizen nož i torako-abdominalni ekarter sa kamerom i izvorom svijetla
- ORL odjeljenje: aparat za otoakustičnu emisiju, Bera aparat , frezu i amulantni mikroskop
- Pedijatrija: dva inkubatora i dva monitora
- Odsjek za očne bolesti: OCT-aparat za snimanje retine i očnog živca
- Anestezija i intenzivna njega: respirator i tri monitora

Pored nabavke visokosifisticiranih medicinskih aparata, za kvalitetnu organizaciju rada u Ustanovi, potrebna je i informatička oprema koja bi povezala sva odjeljenja i službe. Nije nevažno planirati i zamjenu dotrajalog mobilijara u ljekarskim, sestrinskim i bolesničkim sobama.

4. IMPLEMENTACIJA NOVIH ZDRAVSTVENIH PROGRAMA KOJIMA BI SE DOPUNIO SPEKTAR MED. USLUGA

Prema prihvaćenom projektu Odeljenje Humane reprodukcije ima u daljem razvoju obavezu primjene novih tehnologija, kao što su: genetska ispitivanja, naročito PGD (preimplantaciona genetska dijagnostika), formiranje banke sperme, razvoj genetskog savjetovališta uz kontinuirani monitoring rezultata rada nakon ART-a=Asistirane reproduktivne tehnologije.
U daljoj budućnosti, Odjeljenje humane reprodukcije, mora se uključivati u medjunarodne projekte posvećene stem ćelijama, u skladu sa pozitivnim propisima CG.



Januar, 2008.godine Autor programa:
Direktor Bolnice "Danilo I"
Gazivoda dr Ivan

VODOSNABDIJEVANJE CETINJA-Musa Mrdjenović

STANJE VODOSNABDIJEVANJA I
UPRAVLJANJA OTPADNIM VODAMA CETINJA

Direktor JP VODOVOD I KANALIZACIJA CETINJE
Milorad Musa Mrdjenović, dipl ing

Poštovani posjetioci sajta Cetinje_okrenuto_buducnosti, u želji da damo doprinos što boljem "trasiranju" puta u budućnost našega grada želimo vas ukratko upoznati sa postojećim stanjem u vodosnabdijevanju Cetinja kao i mjerama koje bi trebalo preduzetiti da se ono unaprijedi. Otvoreni smo i zahvalni za sve dobronamjerne sugestije i prijedloge kao i svaku stručnu i finansijsku pomoć.

Poboljšanje vodosnabdijevanja na teritoriji Prijestonice Cetinje je jedan od glavnih ciljeva CETINJSKOG JAVNOG PREDUZEĆA »VODOVOD I KANALIZACIJA« Ova problematika prisutna je već dugi niz godina i na njenom rješavanju rađeno je sa manje ili više uspjeha što je posljedica prilično složenog i specifičnog vodovodnog sistema.
Sa postojećim, raspoloživim kapacitetima postignuto vodosnabdijevanje u odnosu na potražnju stanovništva i ostalih korisnika naših usluga može se smatrati zadovoljavajućim tokom 2006.i 2007.god.

OPIS POSTOJEĆEG STANJA

Cetinjski vodovod je prvi put izgrađen 1891. godine i to na relaciji Obzovica – Cetinje u dužini od oko 10 km. U periodu od 1936 do 1938. napravljen je novi vodovod od Podgorskih vrela u Crmnici (preko Obzovice) u dužini od 19 km.
Najveći dio današnjeg sistema izgradjen je u periodu od 1980-1986. godine a to je:
- nova crpna stanica (CS)¨Podgor¨ i CS¨Višnjica¨
- prekidna komora ¨Obzovica¨ i ¨Lašor¨ (400m3 i 2x250 m3)
- rezervoar ¨sandin vrh¨ (2x2000m3)
- cjevovod Č f400 i f350 od ¨Podgora¨ do Cetinja u dužini od oko 20 km.
- oko 38 km distributivne mreže
Za vodovodni sistem Cetinja voda se danas obezbjeđuje sa tri izvorišta:
1. "Podgorska vrela" minimalnog kapaciteta oko 180 l/s,
2. "Obzovica" kapaciteta 2-50 l/s zimi i 0 l/s ljeti,
3. "Uganjska vrela" kapaciteta min 50 l/s zimi i 0 l/s ljeti,
Urbani dio smješten je na nadmorskoj visini od 630 do 750 m.n.m.
Stanovništvo i ostali korisnici opštine Cetinje se snabdijevaju vodom putem gradskog vodovodnog sistema i niza lokalnih, seoskih vodovodnih sistema. Gradski vodovodni sistem Cetinja snabdijeva vodom urbani dio opštine Cetinje, a naselja Crnojevića Rijeka i Njeguši imaju lokalne vodovode i izvorišta. Centralni gradski vodovodni sistem snabdijeva vodom oko 16.000 stanovnika i ostale korisnike. Prostorno na cijelom urbanom dijelu je izgradjena vodovdna mreža te je gradski dio 100% pokriven kako u prostornom smislu tako i po broju stanovnika.
Izvorišta

Do gradskih distribucionih rezervoara se dovodi voda Podgorskih, Uganjskih i Obzovica vrela.

Izdašnost izvorišta u toku godine (l/s)
Izvorište Zima Ljeto
Podgorska vrela min 200 l/s 180 – 200 l/s
Uganjska vrela min 50 l/s 0,5 l/s
Obzovica vrela 2 – 50 l/s 0,5 l/s

Prema oscilaciji izdašnosti tokom godine, Podgorska vrela su jedino izvorište upotrebljivo tokom čitave godine za razliku od Uganjskih i Obzovica vrela koja su aktivna samo u zimskom, kišnom periodu. Izgradnji dovodnog sistema od Podgorskih vrela do grada prethodili su istražni radovi koji su konstatovali minimalnu količinu vode koja može da se zahvati. Zahvatanje vode na Uganjskim vrelima je determinisano trenutnim kapacitetom crpne stanice, a vremenski period u toku godine kada se vrši zahvatanje zavisi od intenziteta kiše tokom zime. Za količinu vode koja dotiče u sistem iz Obzovica vrela nemamo podatak ali znamo da ista takođe zavisi od intenziteta kiše.
Mjerenjima je ustanovljena proizvodnja vode izeđu 140 i 155 l/s na Podgoru ili na mjesečnom nivou oko 400.000m3.
Količina neobračunate vode je oko 80,00 % od ukupno proizvedene vode.

Cijena vode za potrošače priključene na javni vodovod iznosi :
- Za domaćinstva 0,60 € / m3+ 0.18 € /m3 = 0.78 € /m3
- Za ostale korisnike 2,44€ / m3+ 0.73 € /m3 = 3.17 € /m3

Naknada za usluge fekalne kanalizacije obračunava se u visini od 30% na prodajnu cijenu vode.
Procenat naplate je 25% (2006.god.).i 18%(2007.god.) .

Postojeći distributivni sistem sastoji se od cjevovoda prečnika od Æ 80 mm do Æ 350 mm kojim se voda iz rezervoara transportuje i distribuira do krajnjih potrošača. Ukupna dužina distributivnih cjevovoda je oko 38 km.
Distributivni cjevovodi Rijeke Crnojevića, Njeguša, Vrela i Obzovice su dužine oko 8 km .

Gubici na distributivnoj mreži su procijenjeni na 70 - 80 % što je gruba procjena zbog toga što u sistemu nije uspostavljen monitoring mjerenja.Stanje mreže na osnovu ovih gubitaka bi se moglo okarakterisati kao katastrofalno ali se to mora dokazati i ispitati jer smatramo da oko 50% gubitaka je posljedica dotrajale i neispravne instalacije poslije vodomjera a ne treba zanemariti ni administrativne gubitke. Rezervoarski prostor zadovoljava potrebe sistema, međutim zbog velikih gubitaka vode u sistemu i prekomjerne potrošnje vode koja se ne fakturiše krajnjim potrošačima uvode se restrikcije, uglavnom u ljetnim mjesecima.
Važno je napomenuti da potrošači sa područja Donjeg polja i Grude,Crne grede te Bolnica, Hotel, Dom zdravlja i dio grada koji se snabdijeva sa tog cjevovoda imaju neprekidno vodosnabdijevanje tokom cijele godine.

Osnovni nedostaci u sistemu sa prijedlogom mjera za njihovo otklanjanje

Osnovni problem vodovodnog sistema Cetinje su enormno visoki gubici vode – oko 70 %.do 80%. Mjerenjima je ustanovljena proizvodnja vode izeđu 140 i 155 l/s. Ako je 16.000 potrošača korisnika sistema, to znači da je dnevna potrošnja oko 860 l/stanovniku/dan. Po standardima Evropske Unije, potrebna količina vode je oko 150 l/stanovniku/dan.

Vodovodni sistem Cetinje u ovom trenutku karakteriše slijedeće :

sistem je pumpno - gravitacionog tipa, visina dizanja je oko 700 m, potrošnja električne energije je od od 85.000,00 do 105.000 EURA mjesečno ili godišnje oko 1.050.000 EURA,
veliki gubici vode su :
- u gradskoj distribucionoj mreži - gubitak vode na spojevima cjevi, vodovodnim armaturama, neispravnim vodomjerima i kućnim instalacijama,
- administrativni gubici
- usled neadekvatnog zoniranja potrošača u gradskoj distribucionoj mreži,
- u organizaciji naplate vode – veliki je broj potrošača koji plaćaju vodu paušalno
- prekomjerna potrošnja vode – pored potreba za stanovništvo, vrši se i zalijevanje obradivih površina ali i drugih površina (ova voda se u glavnom ne fakturiše zbog paušalnog naplaćivanja potrošene vode)
- nedostatak ispravnih vodomjera i paušalno očitavanje potrošenih količina vode, veliki procenat neobračunate količine vode
- nedostatak mjerača protoka i pritisaka radi monitoringa nad vodovodnim sistemom,
- rad sistema je organizovan preko posada na pumpnim stanicama i rezervoarima bez ikakve automatike i sistema daljinskog upravljanja i kontrole.
- vodovodno preduzeće je u velikim finansijskim problemima

Sve ovo čini da je sistem jako skup i neefikasan.

U cilju rješavanja ovih nedostataka neophodno je uraditi sljedeće :

- Izvršiti detekciju i sanaciju vodovodnog sistema prema Planu mjerenja i detekcije gubitaka vode u vodovodnom sistemu Cetinja
- Otkloniti vidljive kvarove -gubitke na cjevovodu distributivne mreže i u šahtovima
- Tačno očitavati stanje na vodomjerima
- Ugraditi ispravne vodomjere svim kategorijama potrošača
- Izvršiti otkrivanje i legalizaciju nelegalnih priključaka
- Izvršiti opravku elektro ventila i displeja mjerača na crpnim stanicama i rezervoarima
- Izvršiti detekciju kvarova sa raspoloživom opremom
- Nabaviti neophodnu opremu, alat i materijal za održavanje vodovodne mreže
- Vršiti redovnu kontrolu mjernih mjesta velikih potrošača i domaćinstava
- Redovno ispitivati i analizirati rad cjelokupne vodovodne mreže – radi održavanja optimalnog režima, i da se pravovremeno preduzimaju neophodni radovi na daljem poboljšanju postojećeg režima
- Radi uspostavljanja monitoringa nad vodovodnim sistemom potrebno je podjeliti vodovodnu mrežu na sektore i uspostaviti proces mjerenja protoka i pritisaka . Mjerna mjesta za monitoring vodovodnog sistema kao i mjesta za ugradnju novih zatvarača potrebnih za razdvajanje vodovonog sistema na sektore data su u prilozima.
- Nabaviti logere pritiska
- Nabaviti logere šuma
- Nabaviti mobilni ultrazvučni mjerač protoka

Preduzeće ne raspolaže ni sa kakvom opremom i alatom za obavljanje svoje djelatnostu u oblasti vodosnabdijevanja i odvodjenja fekalnih voda i jedino je takvo u Crnoj Gori.Važno je napomenuti da nemamo svoju upravnu zgradu , svoj «krov nad glavom « ,nego smo podstanari i plaćamo kiriju tj. mjesečnu zakupninu prostora.
Ovo preduzeće za sve eventualne investicije sredstva obezbjeđuju putem kreditnog zaduženja Opštine.

Kvalitet vode
Voda koja se koristi za vodosnabdijevanje Cetinja je dobrog kvaliteta te osim preventivnog hlorisanja vode nisu potrebni dodatni tretmani vode. Do sada se nije desilo da voda nije bila neispravna za piće.
U skladu sa Pravilnikom od strane Doma zdravlja Cetinje vrši se hemijska i mikrobiološka analiza vode na izvorištu i u gradu .

KANALIZACIJA
Glavni kolektori postojeće kanalizacione mreže Cetinja postavljeni su 1964, 1967. i 1980.
U prostornom smislu, kanalizacioni sistem nije izgrađen u većem dijelu grada, pa se u rubnim dijelovima otpadne vode iz objekta odvode pojedinačno u septičke jame.Na ovakav način se evakuiše oko 70% otpadne vode.
Postojeća gradska kanalizacija je separatnog i mješovitog tipa. Kroz neka naselja i istorijsko jezgro grada izgrađena je separatna mreža za atmosferske i otpadne vode. Međutim u nju već dolazi miješana voda iz viših zona, tako da se i ona može tretirati kao mješovita
Otpadne vode grada Cetinja se bez prethodnoh tretmana evakuišu preko ponora u donjem dijelu cetinjskog polja što je sa aspekta ekologije nedopustivo i mora se uraditi uređaj za prečišćavanje.
Stanje kanalizacije i septičkih jama je izuzetno loše zbog niza problema vezanih za odvod,održavanje i dr. Slična je situacija i sa atmosferskom kanalizacijom i objektima na njoj. Više stambenih naselja su po nekoliko puta godišnje izloženi začepljenju i plavljenju podrumskih prostorija fekalijama, a nije rijedak slučaj da se fekalije izlivaju po ulici.
U cilju boljeg funkcionisanja kanalizacionog sistema neophodno je izvršiti čišćenje i inspekciju sa popravkom kanalizacione mreže i nabaviti specijalna vozila za održavanje kanalizacije.

JP”Vodovod i kanalizacija” Cetinje nema, niti je ikad imalo, specijalna vozila za rad na kanalizacionom sistemu, tako da za najnužnije intervencije angažuje vozila iz drugih opština, što je i skupo i neefikasno.

Po prirodi posla ovo preduzeće mora imati osnovna vozila za održavanje kanalizacionog sistema što bi značajno smanjilo troškove održavanja a povećalo efikasnost u otklanjenju kvarova itd.

Tehničko-finansijski plan
I VODOVOD

1. Projekat detekcije i sanacije u vodovodnom sistemu Cetinja

1.1 Izgradnja šest mjernih mjesta
U cilju mjerenja gubitaka i proizvodnje vode neophodno je izgraditi
adekvatna mjerna mjesta,tj.šahtove i obezbijediti hidrauličke uslove za mjerenje ................12.000,00€
1.2 Zamjena neispravnih ventila
Zoniranje gradske mreže zahtijeva zamjenu šest ventila na distributivnoj mreži kao bi se ppojedine zoine izolovale prilikom mjerenja i detekcije gubitaka ................13.000,00€
1.3 Mjerenje i detekcija prema programu iz
Plana mjerenja i detekcije gubitaka vode u VS Cetinje............90.000,00€
1.4 Popravka kvarova (prema procjeni oko 150-200 kvarova )
Na osnovu dužine mreže i gubitaka u sistemu procjenjuje se navedeni broj kvarova u sistemu tj.radi se o slobodnoj procjeni koliko bi trebalo biti otkriveno u VS Cetinje ...........................225.000,00€
1.5 Oprema za monitoring
Nakon detekcije i sanacije u vodovodnom sistemu za efikasan monitoring sistema neophodno je nabaviti odgovarajuću opremu/Data –loggere sa sondama pritiska,sonde za mjerač proticaja,detektor položaja cijevi,agregat i drugu prateću elektro opremu .................80.000,00€

UKUPNO: ............420.000,00€

2. Ugradnja elektromagnetnih mjerača protoka,nivometara,elektro ventila i dr.mjerno regulacione opreme
/CS Podgor i Višnjica, rezervoari Zagrablje, Sandin vrh, PK Lašor, Crna Greda, Bajice /
Na pojedinim cjevovodima primarne i distributivne mreže, objektima (prekidnim komorama i rezervoarima) primarnog cjevovoda treba uraditi komletno mjerno mjesto (odabir mjernog mjesta, ugradnja mjerača, izrada šahte i dr.). Ugradnjom novih mjerača i opravkom postojećih došlobi se do tačnih podataka o utrošku vode u pojedinim regijonima i zonama potrošnje.Dobijeni podaci bi se kasnije koristili za utvrđivanje gubitaka svih vrsta i druge analize. Nabavka i ugradnja nivometara u rezervoarima sa potrebnom automatskom regulacijom za daljinsko očitavanje i upravljanje zatvaračima na elektro-motorni pogon i regulatorima pritiska .
....... 100.000,00€

3. Ugradnja ispravnih vodomjera svim kategorijama potrošača
Svim korisnicima naših usluga čiji su vodomjeri neispravni treba ugraditi ispravne vodomjere kako bi se izbjeglo paušalno fakturisanje utroška vode kao i izvršiti zamjenu
armature i spojno zaptivnih elemenata
....... 30.000,00€

4. Ispitivanje i analiza rada cjelokupne vodovodne mreže
Radi održavanja optimalnog režima, i da se pravovremeno preduzimaju neophodni radovi na daljem poboljšanju postojećeg režima i otklanjaju kvarovi treba vršiti periodičnu analizu sistema ....... 15.000,00€
5. Nabavka vodoinstalaterskog alata i oprema.

Ovo preduzeće ne posjeduje većinu potrebnog alata i opreme za radove na zamjeni vodomjera i opravci kvarova te je istu neophodno nabaviti ................. 10.000,00€

6. Remont prekidača na CS Podgor i Višnjica
Kako se radi o vitalnim uredjajima elektro-mašinske opreme crpnih stanica mora se izvršiti remont osam prekidača kako bi pumpni agregati mogli biti u funkciji tj.pogonu
.................15.000,00€

7. Otklanjanje vidljivih kvarova
U cilju poboljšanja rada sistema i smanjenja gubitaka i dovodjenje sistema u optimalni rad potrebni je izvršiti opravku svih osam vidljivih kvarova na transportnom cjevovodu
...................6.000,00€

8. Isključenje dijela cjevovoda ACC DN 200 na Vrela
Neophodno je zamijeniti dionicu cjevovoda ACC DN 200 u dužini od oko 200metara sa cjevovodom PEVG DN 63 i izvršiti prepajanje potrošača u cilju hidrauliči povoljnjijeg režima rada distributivnog cjevovoda na ovoj lokaciji
.................3.000,00€
9. Nabavka pumpnog agregata za Vrela ....................7.000,00€
10. Nabavka buster stanice za romsko naselje ....................6.500,00€
11. Nabavka dva pumpna agregata za buster stanicu Bajice............3.000,00€
12. Izrada projektne dokumentacije za sekundarnu mrežu i radovi na sekundarnoj vodovodnoj mreži u Lovćenskojulici, VojvodeBoža,S.Matavulja,PavlaRovinskog..
..............110.000,00€
--------------------------------------------------------------------------------------------
VODOVOD SVEGA 725.500 ,00€

II KANALIZACIJA

1) Izrada projektne dokumentacije, za rekonstrukciju kanalizacione mreže naselja ¨4. Jul¨ , projektne dokumentacije za izradu fekalne i atmosferske sekundarne mreže i njena realizacija za ulice VojvodeBoža, S.Matavulja, PavlaRovinskog..

........................ 90.000,00€

UKUPNO: 90.000,00 €
REKAPITULACIJA
I VODOVODNI 725.000,00 €
II KANALIZACIJA 90.000,00 €

ukupno..................... 815.500,00 €

Cetinje, januar 2008.

Objediniti tri velike svetinje hrišćanstva-Filip Vujanović

PREDSJEDNIK CRNE GORE FILIP VUJANOVIĆ:

Objediniti tri velike svetinje hrišćanstva koje je sudbina podarila Crnoj Gori

Podgorica, 6. februara - U više navrata sam obavještavao javnost o svojoj ulozi u objedinjavanju tri velike svetinje hrišćanstva – Ruke Svetog Jovana Krstitelja, Čestice Časnog Krsta i Ikone Bogorodice Filermose. Zbog izuzetnog interesovanja javnosti, i očigledno nedovoljne informacije i nerazumijevanja, učiniću to još jednom.
Nakon otvaranja predsjedničke Rezidencije na Cetinju smatrao sam svojom novom i značajnom dužnošću podršku i pomoć našoj Prijestonici u njenom nužnom i zasluženom preporodu. Preporodu koje Cetinju pripada nakon višedecenijskog zapostavljanja koje se vidljivo, ali nedovoljno brzo ostvarivalo tokom posljednje decenije. Smatrao sam da se moj doprinos tom preporodu ne iscrpljuje samo u obavljanju predsjedničkih dužnosti u Rezidenciji na Cetinju niti u brojnim medijski praćenim aktivnostima u njoj.

Ne iscrpljuje se ni u posjetama na najvišem nivou koje sam od otvaranja Rezidencije imao zadovoljstvo u devet posjeta predsjednika država. Svi su vidjeli ljepotu i bogatstvo Cetinja prošetavši od Rezidencije do dvorca Kralja Nikole. Svi su bili impresionirani bogatstvom istorije Crne Gore i vrijednostima naše prijestonice, a brojni novinari i reporteri koji su ih pratili obavijestili su o tome javnost njihovih država, čineći time najbolju promociju naše Prijestonice i Crne Gore. Suvišno je podsjetiti da do njihovog dolaska, nakon Drugog svjetskog rata Cetinje nije posjetio niti jedan predsjednik strane države, a drugi visoki zvaničnici bili su rijetki, gotovo izuzetni gosti.
Sadržaj svojih državnih aktivnosti smatrao sam nedovoljnim i osjećao sam obavezu da dodatno pomognem Prijestonicu čineći to od manjih do kapitalno važnih projekata. Zahvaljujući jednoj sjajnoj nevladinoj organizaciji srednjoškolaca, profesora i ljubitelja Cetinja koji su inicirali pretvaranje Njegoševe ulice u pješačku zonu, uz puno razumijevanje lokalne uprave Prijestonice i jednako nerazumijevanje i neažurnost nadležne republičke ustanove na Cetinju, uz velike napore i nepotrebno odlaganje, ova ulica je postala zona pješaka. Za dobro svih građana Cetinja, preduzetnika u ovoj ulici i gostiju naše Prijestonice.
Inicirao sam ideju, po mom doživljaju kapitalno vrijednu, formiranja Akademije umjetnosti koja bi objedinila tri fakulteta umjetnosti – likovne, muzičke i dramske, i Cetinje pretvorilo iz fakultetskog u univerzitetski grad. Uz maksimalnu podršku rektora univerziteta prof. Ljubiše Stankovića i Vlade, već dvije godine sam posvećen realizaciji ovog projekta. Ova akademija bi postala dio internacionalne mreže univerziteta i akademija umjetnosti, bila bi posebna budžetska jedinica, a uz zgrade fakulteta i rektorata akademije izgradila bi se i zgrada u kojoj bi stvarali i živjeli profesori i osoblje akademije koji sada uglavnom putuju i dnevno borave na Cetinju. Uz to oslobodile bi se zgrade ruskog, turskog i engleskog poslanstva i dale za prijestonički primjerenu namjenu. Da li na svijetu ima fakulteta koji koriste zgrade bivših ambasada? Koliko ja znam, sem Crne Gore nema ni jedne. Iako mnogi smatraju da se ovaj važan državni projekat, od koga će korist prije svega imati Cetinje, realizuje dobrom dinamikom, ja mislim da je ta dinamika jako spora i uz mnoga, naravno, nepotrebna nerazumijevanja.

Koristeći brojne susrete sa predsjednikom Austrije, Hansom Fišerom i visokim državnicima ove zemlje, inicirao sam projekat uspinjače Kotor – Lovćen – Lovćen – Cetinje. Austrijska vlada je prvo donirala predfizibiliti studiju na kojoj je više mjeseci radila austrijska Agencija za razvoj, nakon čega je austrijska vlada kofinansirala završetak ove studije koja će biti osnova za raspisivanja međunarodnog tendera. Ovom uspinjačom Cetinje praktično postaje primorski grad, naše magistrale se oslobađaju saobraćaja turista prema Cetinju, a njeno prijestoničko bogatstvo postaje lako dostupno uspinjačom koja će biti jedina na Jadranu i po sebi izuzetno turistički atraktivna. Naravno, i ovaj projekat je izazvao brojna nerazumijevanja koja prate sve što vodi uspjehu stvarajući rizik da se uspjeh uopšte ne dogodi.
Vjerujući da će javnost razumjeti da sam prinuđen da je informišem o mojim aktivnostima za razvoj Cetinja, dajem i odgovor na temu koja je tako snažno aktuelizirana i koju prati najveće nerazumijevanje i najveća destrukcija sa očiglednom namjerom da se onemogući njeno ostvarenje. Priznaću, i sa sve više izgleda da ta destrukcija uspije.
Ideja, naravno, nije samo moja. Ona je davnašnja i suštinski civilizacijska jednako podržana od pravoslavlja i katoličanstva.
Objediniti tri velike svetinje hrišćanstva koje je sudbina podarila Crnoj Gori, koje su u milenijuskom trajanju bile zajedno i koje jedino Crna Gora u posljednje tri decenije odvojila, zaista je ne samo religijska nego ukupno civilizacijska potreba.

Na nju mi je ukazao u januaru 2006. godine kada sam posjetio Vatikan, a zatim i Suvereni Malteški red, suveren tog reda Andreas Bertije koji mi je iskazao zaprepašćenje da je Crna Gora dozvolila da se Sveta ikona Filermosa,

zaštitnica tog reda, izloži u umjetničkoj galeriji Vladinog doma na Cetinju. Saopštio je da su se on i članovi njegove Vlade koji su bili u hodočašću, uz poštovanje i divljenje ikoni, suočili sa neprijatnošću njene izloženosti kao umjetničkog eksponata. Doživljaj njegove neprijatnosti ublažilo mi je neprijatnije saznanje da je ova sveta ikona prije izlaganja punih pedeset i šest godina bila u sefovima u Crnoj Gori od čega više od dvadeset četiri u sefu muzeja. Konstatovao je da su u velikim svjetskim galerijama brojne ikone, ali da nigdje u svijetu ikona koja je svetinja nije u galerijskom prostoru. Nigdje sem u Crnoj Gori. Iskazao je očekivanje da se svetinja čuva na mjestu na kome se one čuvaju svuda u svijetu.

Sa ovim neugodnim saznanjem upoznao sam direktora muzeja i direktora muzejske jedinice u čijem sefu se ova ikona čuvala više od dvije decenije. Saopštili su mi da su se i sami osjećali neugodno spoznavši neprijatnost doživljaja Maltežana prilikom hodočašća i da su spremni da pomognu objedinjavanje ovih svetinja. Nažalost, samo jedan od njih je istrajao u ovoj podršci. Znajući da su najviši pravoslavni velikodostojnici u čijim državama su ove svetinje bile takođe iskazali isto očekivanje, obavio sam razgovor i sa Mitropolitom crnogorsko-primorskim. On je podržao tu ideju, ali kao i ranije, inisistirao da se ikona preda manastiru i čuva sa druge dvije svetinje u okviru crkve Cetinjskog manastira. Uvijek je smatrao da je to jedino primjereno i pristao na iznošenje dvije svetinje iz manastira samo zbog saznanja da je to jedini način da se objedine.
Dakle, razgovarao sam sa onima koji su u postojećim uslovima mogli biti sudionici dogovora budući su u posjedu ovih svetinja. Ima li išta prirodnije od toga da se može razgovarati samo sa onima kod kojih su te tri svetinje?
Predložio sam Muzeju i Mitropoliji da opredijele arhitekte koji bi odabrali najbolju lokaciju budući je tokom 2000. godine nije uspio pokušaj da se na dva mjesta koja su usaglašena čuvaju tri svetinje – Ćipurska crkva, za koju je konstatovano da je prostorom neadekvatna i obnovljena crkva Svetog Petra i Pavla, čiji su temelji pored Ćipurske crkve, a za koju je Zavod za zaštitu spomenika kulture ocijenio da nema uslova za rekonstrukciju.
Nakon što je ocijenjeno da se u istorijskom i religijskom jezgru Cetinja, koje je jedino primjereno mjesto objedinjavanja, svetilište ne može da se izgradi ni iza kraljevske bašte (gdje je sada turistička organizacija Cetinja) ni između Vladinog doma i Biljarde, usaglašeno je da je jedino primjereno mjesto na prostoru tzv. Nove džade iznad i iza Cetinjskog manastira.
Nije prihvaćen predlog mitropolita da se gradi nova crkva po projektu koji je tridesetih godina prošlog vijeka odabran na konkursu koji je organizovala mitropolija, a čija dokumentacija i maketa su sačuvane.
Dogovoreno je da se na ovoj lokaciji iznad i iza manastira ništa ne gradi već da se iskoristi prostor zasječenog brda koje je u označenom vremenu gotovo prepolovljeno. Saopštena je od arhitekata usaglašena ideja da se zasječeno brdo ranijom prirodnom linijom vrati u pređašnje stanje i time otkloni učinjena devastacija i idejom hrišćanske pećine obezbijedi prostor za svetilište.
Direktor muzeja je ovu ideju označio ’’fascinantnom’’, a mitropolit ’’poštovanjem ideje pećine koja je posebna simbolika hrišćanstva’’.
U realizaciji ove ideje vidio sam i vidim veliku razvojnu šansu Cetinja, priznaću, zbog informacija koje imam, vrednujem je šansom najvećeg preporoda Cetinja.
Uvjeren sam da naša javnost zna da je najveće katoličko svetilište ovih prostora u Međugorju obezbijedilo ekspanziju ekonomskog razvoja ne samo tog mjesta nego i cijelog područja, a javnost je obaviještena da je tokom poklonjenja ruci Svetog Jovana Krstitelja u desetak dana njenog izlaganja u Rusiji poklonjenje i poštovanje ovoj svetinji učinilo više od tri miliona vjernika, čekajući satima, a neki i danima.
Ovaj turističko religijski sadržaj uz pomenutu uspinjaču, i naravno druge vrijednosti Cetinja obezbijedio bi da se na Cetinju boravi, a ne dolazi samo na par sati uz posjetu muzejima koje obezbjeđuju prihod koji je zanemarljiv, a za prijestoničke vrijednosti i njeno bogatstvo neshvatljiv. Jedina razvojna šansa Cetinja je u afirmaciji njegovih prijestoničkih vrijednosti, a da bi se one afirmisale na Cetinju se mora boraviti, a ne samo ga obilaziti na par sati u turističkim aranžmanima grupa koje u par ljetnjih mjeseci, uglavnom autobusima, posjećuju Cetinje.

Ubijeđen sam da bi ovakvom valorizacijom Cetinja ono postalo mjesto turističko religijskih posjeta tokom cijele godine, što bi omogućilo razvoj hotelijerstva, ugostiteljstva, zanatstva, trgovine jednom riječju preduzetništva i kompletne ekonomije.
Raduje me da su sve države u kojima su svetinje bile tokom milenijumskog trajanja podržale ovu ideju.
Raduje me da su je razumjeli brojni Cetinjani koji mi u čestim boravcima na Cetinju saopštavaju da treba da izdržim sve da se ova ideja realizuje za dobro Cetinja i Crne Gore. Naravno, uz podršku pomoć i razumijevanje oba premijera, za sva tri projekta, iskreno sam privržen pomoći u preporodu Cetinja. Priznaću sa sve većom dilemom, zbog prisutne i jednako pojačavane destrukcije, pitam se da li ova ideja uopšte ima izgleda za ostvarenje.

Pred stalnim sam upitom zašto se ne dozvoli da se prispjeli radovi na međunarodnom konkursu za urbanističku provjeru lokacije i izradu idejnog arhitektonskog rješenja ne ocijene i javno izlože. Da se sagleda da li su slijedili postavljeni zadatak obezbjeđenja svetilišta praktično sanacijom devastiranog prostora zasječenog brda kroz ideju hrišćanske pećine?
Jednako sam pred upitom zašto sam ja kao Predsjednik države, kome je po prirodi dužnosti, saopšteno ovo očekivanje prema državi Crnoj Gori u fokusu interesovanja i iskonstruisanih ocjena?
Naravno, na sve upite imam jasan odgovor, potrebe uspjeha prepoznatih centara destrukcije. Ako bi oni uspjeli, bili bi odgovorni prije svega građanima Cetinja i našoj prijestonici. Svakako nemam zamjerku prema onima koji su nedovoljno informisani i očigledno zloupotrijebljeni, ali je moj osjećaj praćen žalom da se jedna sjajna ideja za dobro Cetinja i Crne Gore pokriva plaštom destrukcije i rizikom neuspjeha, navodi se u saopštenju iz kabineta predsjednika Filipa Vujanovića.