PERSPEKTIVE CETINJA, Dragoslav Caro Mijuskovic

PERSPEKTIVE CETINJA

U svojoj skoro 520 godina staroj istoriji Cetinje se razvijalo neujednačenim tempom. I kada se, poslije Drugog svejtskog rata, predpostavljalo da grad treba konzervirati desilo se suprotno. Nagli razvoj industrije proizveo je i takav razvoj grada, u većini slučajaeva praćen neodgovornim ponašanjem prema vrlo limitiranom prostoru. Prema Generalnom urbanističkom planu Cetinje ima samo 650 hektara gradskog gradjevinskog zemljišta za planiranih 19.000 stanovnika. Nesrećno locirani objekti: Stadion, Obod, Košuta, Magacini Trgoprometa i neplanska individualna stambena gradanja, su stvorili urbane probleme. U isto vrijeme nije sagradjen ni jedan arhitektonski vrijedan objekat koji bi se mogao uporediti sa recimo

zgradom bivšeg Francuskog poslanstva, po mom mišljenju najvrednijim arhitektonskim objektom u Crnoj Gori a za koji vlada pogrešna tvrdnja da je zalutala arapska arhitektura. Naprotiv Francusko poslanstvo na Cetinju je gradjeno u tada modernom stilu, u Francuskoj poznatom kao Art Nouveau (Nova umjetnost) u Austriji Secesija u Italiji Cvijetna umjetnost u Njemačkoj Jugendstil - široko prihvaćenom i u Sjedinjenim američkim državama. Gradnja tako modernog i arhitektonski vrijednog objekta govori o interesovanju Francuske za Crnu Goru.
Ne samo ovaj objekat već skoro svi važni objekti: ostale ambasade, objekti dinastije Petrović i drugi istorijski objekti se ne tretiraju sa premanentnom, stručnom i dovoljnom pažnjom.
Redom prioriteta urbanog razvoja Cetinja predložio bih: prvo izradnju tunela prema Dobrskom selu pa zatim, izmještanje stadiona i vojnih objekata sa Obilića Poljane a takodje i objekata starog Oboda.
Izgradnjom tunela riješio bi se problem odvoda atmosverskih i prečišćenih otpadnih voda, stvorila mogućnost nastavljanja grada prema gravitacionom centru i u klimatski povoljnijem području, i obezbijedila: bolja veza sa Rijekom Crnojevića i Skadarkim jezerom, bolja provjetrenost naselja Donje polje i Gruda, i prodor blage klime u veći dio grada.
Izmještanjem stadiona sa Obilića Poljane, na plato zvani Škrke, tj, na blagu impresiju, kotu 700 do 720 m n.m., na relativno miran teren, udaljen 500 metara od centra, odnosno, od početka Bulevara a površinom mogućeg zahvata deset puta većom od površine koju danas zauzimaju stadion sa pomoćnim igralištem i vojni objekti. Znači, to je površina na kojoj bi se ''dostojno i udobno'' smjestili stadion i ostala igrališta na otvorenom sa svim pratećim sardžajima i rekreativnim pješačkim stazama do Orlova Krša i Borovika.
U Obodu već poodavno razmišljaju o preseljenju sadržaja iz starog u njihov novi kompleks.
Za vojne objekte sigurno će se, na periferiji grada, naći bolja lokacija od ove koju danas posjeduju.
Izmještanjem stadiona, vojnih objekata i objekata starog Oboda, omogućila bi se bolja saobraćajna povezanost gornjerg i donjeg dijela grada, i što je najvažnije - oslobodio bi se prostor, vrlo podoban i neophodan, za centralne gradske sadržaje, državnog značaja, i lokaciju obrazovnih objekata, tj. univerzitetskih jedinica. Gradnjom novih objekata, državnog značaja, upravnog i obrazovnog karaktera i ustupanjem ambasada državama čije su, Cetinju bi se vratio ugled koji je nakada imalo.

Cetinje, 05.11.2001. Mijušković Dragoslav,dipl.ing.arh

Napomena: Navedeni tekst je javno saopšten preko radio Cetinja 05.11.2001. godine a
pošto je i danas aktuelan u saglasnosti sa autorom ja ga objavljujem.